İstanbul Park 101
İstanbul Park, 2 milyon metrekareyi aşkın arazisi içinde bulunan Alman mühendis Hermann Tilke’nin tasarladığı en iyi yarış pistlerinden biri olarak kabul edilen aşık olduğumuz piste ev sahipliği yapıyor. Temeli 2003 yılında atılan İstanbul Park 2005 yılında Formula 1’e ev sahipliği yapmaya başlamıştır. Formula 1’e ev sahipliği yaptığı dönemlerde MotoGP, WTCC, DTM, Le Mans Dayanıklılık Şampiyonası, Porsche Supercup gibi serilerin yanı sıra ; GP2, GP3, Formula Renault gibi alt Formula serilerine de sahne oldu. 2000’li yılların ortalarında İstanbul Park dünyanın sayılı motorsporları merkezlerinden biri olma yolunda ilerliyordu. Fakat zamanla İstanbul Park’ta düzenlenen yarışlara azalmaya başlıyor ve 2011’de de Formula 1’le olan kontratları yenilenmeyince pistteki aktiflik durma noktasına geliyor. 2012 yılında da pistin işletmesini Intercity devralıyor.Intercity pisti devraldığı ilk dönemlerde TOSFED ile araları iyiydi; Türkiye Pist Şampiyonası ve offroad serileri gibi ulusal şampiyonalara ev sahipliği yapıyordu. WorldSBK, FIA Avrupa Kamyon Şampiyonası, FIA Dünya Rallikros Şampiyonası, Ferrari Challenge gibi seriler bu dönemde İstanbul Park’a misafir oldular.
TOSFED ve Intercity Tartışmaları
TOSFED ve Intercity arasındaki ilişkilerin bir süre de olsa iyi olduğundan bahsetmiştik fakat bu birliktelik 2015 yılında kırılma noktasına uğruyor. Günümüzde de Intercity’nin yöneticiliğini yapan Vural Ak 2015 yılında TOSFED’in başkanlığına aday oluyor fakat seçimleri rakibi Serkan Yazıcı’ya karşı kaybediyor. Bu seçim sonucunda da iki organizasyon birbirlerine karşı olan iki yöneticinin başta olduğu bir duruma düştü ve haliyle de iki tarafın arası açılmaya başladı. İlk olarak Ulusal Seriler İstanbul Park’ı takviminden çıkardı. Bunun yanı sıra TOSFED, Intercity’nin farklı yarış serilerini piste getirebilmesi için pistte bulunması gereken sportif hizmetlere (Gözetmen, Teknik Kontrol gibi görevlerde bulunan gönüllülerin görevlendirilmesi) ve organizasyon düzenlemek için gereken lisanslara yüklü bir zam yapıyor ve İstanbul Park’ın çeşitli yarışlara ev sahipliği yapması zora giriyor.
İstanbul Park’ın Bu Süreçteki Durumu
Intercity, TOSFED ile tartışma içerisinde bulunduğu süreçte pistin gelirlerinde büyük bir azalma meydana geliyor ve bu bütçe açığını da kendi bünyesinde düzenlediği çeşitli tek marka kupaları ve pist günleriyle hem pistteki aktifliği ayakta tutuyor hem de pistin bakımları için gereken bütçeyi de burdan sağlıyor. Intercity pistte düzenli bakım yaparak pistte Formula 1 yarışlarının düzenlenmesine olanak sağlayan “FIA Grade 1” pist lisansını da korudu. Intercity pistin yönetimini elinde bulundururken çeşitli haber ajansları İstanbul Park’ın 2. el araba pazarına döndüğü ve pistte kiralık araçlarını park ettirdiğine yönelik çeşitli haberler yaptı ve pist yönetimi kamuoyundan tepki topladı. Her ne kadar bu bilgiler doğru olsa da Intercity’nin arabalarını pistin arazisinde tutması piste hiç bir etkisi olmadığını söyleyebiliriz.
Bu süre zarfında gerek Formula 1’in gerek farklı bir motorsporları serisinin pistte düzenlenmesi için her iki taraftan da bilinen bir girişim olmadı.
2020 Yılı, Covid ve Formula 1’in İstanbul Park’a Geri Dönüşü
2020 Yılında Covid sebebiyle neredeyse bütün spor organizasyonları gibi Formula 1 de durma noktasına gelmişti. Formula 1 Temmuz’da yeniden başladığında Aralık ayına kadar farklı pistlerde uygun olan ülkelerde olabildiğince fazla yarış yapmaya çalıştı. Bu yüzden Türkiye 2020’de yarış düzenlemek için en ideal noktalardan biri haline gelmişti. Formula 1’in Türkiye’ye dönmesi için uzun bir çalışma başlamıştı. Hem Intercity tarafının hem de TOSFED tarafının hem ayrı hem de birlikte yapması gereken bir sürü iş vardı. Intercity, pistin Formula 1’in burada düzenlenmesi için hazır hale gelmesiyle yükümlüydü ve pistin bakımlarını aksatmadığı için bu konuda bir nebze de olsa rahattı. TOSFED de işin sportif tarafına bakıyordu. Bu süreçte fedakarlık yapması gerekiyordu hatta Intercity yöneticisi Vural Ak’ın Formula 1’in dönüşü için cebinden para verdiği iddiaları da mevcut. Bu iddialar tam olarak doğrulanamasa da Formula 1’in geri dönüşünün çalışmalarının yapıldığı süre zarfında Vural Ak’ın kendi araba koleksiyonundan bir kaç parçanın satışını yaptığı bilinenler arasında. Formula 1’in dönüşünde gerek bütçenin ayrılmasında gerek piste yeni asfalt dökülmesinde devletin de desteği vardı. Bu yoğun çalışmalar sonucunda Formula 1’in Türkiye’ye dönüşü için resmi karar alınmıştı ve bütün bu yoğun çalışma başarıyla sonlanmıştı. Fakat yine de takımlar ve pilotlar piste geldiğinde yapılacak çok şey vardı.
2020 Yarışında Bilet Satışlarının Yapılıp İptal Edilmesi
2020’de Formula 1’in Türkiye’ye dönüşü duyurulduktan sonra Intercity yarışı tam kapasite seyircilere açacağını duyurdu. Üstelik en ucuz bilet olan açık alan biletlerinin günlük 30 liradan toplamda da 90 liradan satışı yapılacağını da belirtti. Lakin o dönem için ne tam kapasite seyirci ağırlamak ne de bu kadar cüzi fiyatlardan bilet satışı yapmak mümkün değildi. Biletlerin tamamının satışı yapılsa da sonrasında Intercity bilet satışlarının iptal olduğunu ve yarışın seyircisiz yapıldığını duyurdu ki o dönemlerde de beklentiler bu yöndeydi. Bu kadar gerçekçi olmayan vaatlerle bilet satışının yapılıp iptal edilmesi çok tartışıldı. Intercity’nin bu satışla beraber hem Formula 1’in dönüşünü hem de kendi firmalarının reklamını yapma amaçlarının bulunduğu iddiaları da var.
2020 Yarışında Yaşananlar ve Tartışılanlar
2020 Türkiye GP’si biz izleyiciler için mükemmel bir yarıştı. Yağmurlu hava şartlarının etkisini gösterdiği yarış, pilotlar için zorlu şartlara ve pek çok pist üstü kapışmasına da sahne oldu. Bu zorlu ve eğlenceli hafta sonunda Lance Stroll sürpriz bir şekilde pol pozisyonunu aldı ve yarış sonunda da Lewis Hamilton damalı bayrağı ilk sırada geçerek Michael Schumacher’in rekorunu egale eden 7. Şampiyonluğunu da elde etti. Yarışta da podyumu 2. Sırada Perez ve 3. Sırada da o sene epey zorlanan Ferrari’den Vettel tamamladı. Yarışın arka planında da organizatörler genel olarak iyi bir iş çıkarmıştı ama tartışılan ve tepki çeken bir kaç konu vardı. Hafta sonuna ilk başladığımızda yapılan antrenman seanslarında kuru pistte pilotlar tutuş bulmakta çok zorlandı. Çünkü yarışın hemen öncesinde piste dökülen asfalt ideal tutuşu sağlamak için hem çok yeniydi hem de Formula 1 gelene kadar asfalt neredeyse hiç kullanılmamıştı. Pilotların bazıları bu durumdan şikayet ederken bazıları da bu şartlarda yarışmanın keyifli olduğunu söyledi. FIA’nın yarış yönetimine eski asfaltın yarış için hazır olduğunu ve yenilemeye gerek olmadığını belirtse de devletin bu yenilemeyi yapmakta ısrarcı olduğuna dair haberler çıkmıştı. Bu bilgiler ışığında da kamuoyunda bu yenilenme bazı kesimler tarafından eleştirilmişti. Bunun yanı sıra yarış gününde paddock’ta covid şartları için fazla kalabalık gözüken bir insan topluluğu göze çarptı. Paddock’a hem TOSFED hem Intercity hem de devlet tarafından çeşitli kişiler davet edilmişti. Bunun sonucunda da paddock’ta yoğun insan kalabalığın gözüktüğü görüntüler ortaya çıktı. Bu konuda en çok tepki çeken durum ise paddock’a davet edilen insanların Forumla 1’le çok bir alakalarının olmamasıydı. Paddock’taki insan kalabalığına yönelik kimseden bir açıklama gelmedi. Ayrıca podyumda pilotlara şampanya yerine gazoz verilmesi de önceki hususlar kadar olmasa da yine de tartışılanlar arasındaydı.
2021 Yine Yeni Yeniden İstanbul Park F1’de
2021 takvimi ilk açıklandığı zaman Türkiye GP’si takvimde yer almamıştı. Fakat 2021 yılında covid’in etkisi devam ediyordu ve özellikle uzak doğu coğrafyasında tıpkı geçen seneki gibi yarışlar iptal edilmişti. Bu sebeple Formula 1 yönetimi bu boşlukları doldurmak için tekrardan pistlerle görüşmeye başladı. Bunu çözmek için de yeniden İstanbul Park’la görüşülmeye başlandı. İlk olarak 11-13 Haziran tarihlerinde Türkiye GP’sinin dönüşü duyuruldu. Fakat o dönem hem covid’in şiddetini arttırması sebebiyle İngiltere hükümetinin Türkiye’ye seyahat kısıtlaması uygulaması hem de takvimdeki diğer yarışlarla oluşabilecek organizasyon ve lojistik sıkıntılarının yaşanmaması için iptal edildiği açıklandı. Ancak Formula 1’in Türkiye’de düzenlenmesi için ümitler tükenmedi çünkü sezonun ortası ve sonu arasında aynı şekilde Türkiye GP’sinin düzenlenmesi için boşluk vardı. Hem Intercity’nin hem de TOSFED’in yoğun çalışmaları sonucu ilk olarak 1-3 Ekim tarihlerinde Türkiye GP’nin yeniden düzenleneceği duyuruldu. Sonrasında da yarış bir hafta sonrasına ertelendi. Üstelik bu sefer seyircilerin de kesin olarak yarışta yer alacağı belirtildi. Biletler satışa çıktığında halkın gözüne ilk çarpan durum bilet fiyatlarının geçen seneye göre zamlanmasıydı. Aslında buna tam olarak zamlanma diyemeyiz çünkü 2020’deki fiyatlar gerçeklikten epey uzaktı. 2021’de belirlenen bilet fiyatları biraz daha piyasaya göre normal seviyedeydi hatta bu artışa rağmen Türkiye GP’sinde diğer yarışlara oranla ucuza bilet satışı yapılıyordu. Sosyal medyada bilet fiyatlarına tepki gösterilse de yarışa ilgi üst seviyelerdeydi.
2021 Türkiye GP’sinde Yaşananlar
2021 Türkiye GP’sinde organizatörleri önceki seneye göre daha zor bir sınav bekliyordu çünkü seyircilerin piste gelmesi onlara ekstradan iş yükü yüklenmesi demekti. Neredeyse her şeyin kusursuz ilerlemesi gerekiyordu. Antrenman ve Sıralama turlarında piste gelenler hem Formula 1 araçlarını yakından izleme fırsatı yakalamış hem de pistin çevresindeki fan zone’larda yapılan etkinliklerde keyifli vakit geçirdi. Üstelik bu sefer pistteki tutuş da asfaltın kullanılıp eskitilmesiyle beraber büyük ölçüde arttı. Lakin pazar gününe geldiğimizde insan kalabalığı doğal olarak arttı. Pistin çevresinde aşırı yoğun bir trafik oluştu ve girişlerde de izleyiciler çeşitli zorluklarla karşılaştı. Otopark bileti alan bazı arabalı misafirlerin normalde park etmesi gereken ücretli otoparklara park edemediği görülen sıkıntılardan sadece bir tanesiydi. Bazı izleyiciler yarışın bir kısmını kaçırdığını belirtirken bazılarının yarışın son 2 turuna ancak yetişebildiği de yer alan iddialar arasında. Üstelik tek sorun girişlerde değil çıkışlarda da vardı. Pistte bulunan 3 ana giriş çıkış noktasından sadece biri açıktı ve bu noktada da haliyle inanılmaz bir insan kalabalığı oluştu. Hatta bazı izleyicilerin kalabalığa dayanamayıp pistin etrafındaki çitleri yıkıp oradan çıktığı görüntüler de olay oldu. Pistte sadece izleyiciler değil TOSFED’in gözetmenlik teknik kontrol gibi görevlerinde bulunmak için getirdiği gönüllüleri de sıkıntılardan şikayetçiydi. TOSFED’in yaptığı açıklamada Intercity’nin gönüllülerine yetersiz ve kalitesiz kumanya sağladığını belirtti. Bunu da yarış hafta sonunda görevlilerin TOSFED’e şikayet etmesi üzerine TOSFED’in görevlilere köfte ekmek sağladığı bilinenler arasında. Ayrıca TOSFED, gönüllülerin kullandığı tuvaletlerin Intercity tarafından kasti olarak temizlenmediğini hatta bunun da video kayıtlarının elinde olduğunu duyurdu. Fakat bu konuda doğrulanmış bir bilgi bulunmuyor hatta pistteki bazı görevlilerin de tuvaletlerin yeterli derecede temiz olduğuna dair görüşleri mevcut. Genel olarak yarıştaki organizasyonu ve işleyişi özetleyecek olursak yarışa gelenlerden hiç sıkıntı yaşamayan da var bütün hafta sonu boyunca sürekli sıkıntılarla karşılaşan da var. Eğer değerlendirmek gerekirse bütün yapılanları kesinlikle başarısız bir organizasyon değil fakat düzeltilebilecek daha iyi yapılabilecek çok fazla şeyin de olduğunu söylemek mümkün.
2022’de Türkiye GP’nin Dönüşü Neden Muhtemel Değil?
2022 takviminde Türkiye GP’si bildiğiniz üzere yok. Rusya GP’sinin takvimden çıkarılmasıyla Türkiye’nin yeniden 2022’de yarışa ev sahipliği yapacağı konuşulsa da şu anda mümkün gözükmüyor. Bunun en büyük sebebi 3. Sene üst üste Formula 1’in Türkiye’ye gelişi için bütçe ayrılamıyor. Üstelik TOSFED ve Intercity arasındaki tartışmalar iki tarafın da yaptığı basın açıklamalarıyla bu kadar ateşlenmişken yarışın düzenlenebilmesi için müsait bir ortam oluşacağını söylemek çok zor. Sadece Formula 1 değil seneye yapılacak İstanbul Cadde Pistinin yerini bu seneliğine dolduracak İstanbul Park’a eTCR dışında başka bir motorsporları serisinin gelmesine yönelik bilinen bir çalışma yok. Bizim izleyiciler olarak tek temennimiz dünyadaki sayılı yarış pistlerinden biri olan İstanbul Park’ın üzerinden dönen tartışmaların son bulup eski ihtişamlı günlerine dönmesi.
NF Formula ailesi olarak şu anda gündem konularından biri olan İstanbul Park hakkında siz takipçilerimiz için bu konu hakkında bilgi kaynağı kısıtlıyken durumu mümkün olduğunca açık ve net bir şekilde açıklayan bir yazı hazırlamak istedik. Formula 1’deki güncel haberleri ve analizleri takip etmek için NF Formula Instagram ve Twitter sayfalarını takipte kalın.
Berke KÖSE
